Opnieuw of overnieuw

Als je een foutje maakt, kun je overnieuw beginnen. Klopt dit wel? Overnieuw klinkt namelijk niet correct. Veel mensen beschouwen overnieuw als een foutieve contaminatie tussen over en opnieuw en zeggen daarom dat je dat niet kunt zeggen. Toch zijn de verschillende naslagwerken het daar niet mee eens. Overnieuw is wel op die manier ontstaan, maar wordt tegenwoordig toch gezien als een (informele) vorm die prima gebruikt kan worden. Wel wordt in de woordenboeken vaak vermeld dat dit alleen in Nederland kan. In België komt deze vorm niet voor en daarom is er iets voor te zeggen om het als foutief te beschouwen.

Waarom wel in Nederland?

Je kunt je afvragen waarom overnieuw dan in Nederland inmiddels is ingeburgerd en regelmatig voorkomt. Dat heeft te maken met het verschil in betekenis tussen de drie termen. In principe betekent overnieuw simpelweg opnieuw. Wat je echter wel ziet, is dat de beide vormen niet altijd uitwisselbaar zijn. Bijvoorbeeld: Hij viel opnieuw van zijn fiets door de gladheid. In dit geval zul je niet zo snel kiezen voor overnieuw. De vorm overnieuw heeft hier namelijk een ondertoon in zich. Niet alleen doe je iets opnieuw, maar je wilt het ook beter doen. Dat komt door de contaminatie met iets over doen. Als je een werkstuk overnieuw doet, begin je van voren af aan met de intentie het helemaal anders te doen.

 

Aanbieding van De Schrijfdokter –  Clickable e-book met eenvoudige uitleg over de 150 meest voorkomende taalproblemen in het Nederlands

 

Daarnaast staan over en overnieuw ook deels voor verschillende begrippen. Ook daar heeft overnieuw meer iets weg van “het moet anders, niet alleen nog een keer”. Kijk maar eens naar de volgende zinnen:

  • Kees wilde die avond met haar graag overdoen.
  • Kees wilde die avond met haar graag overnieuw doen.

Het verschil tussen deze zinnen is dat bij het eerste voorbeeld de avond prima is verlopen en Kees deze graag nog eens zou willen beleven. In het tweede voorbeeld krijg je echter het gevoel dat er iets niet goed is gegaan en Kees graag een tweede kans wil om het goed te maken.

Heb je vaker een taalvraag, stel ‘m dan gerust aan De Schrijfdokter. Wil je graag een offerte voor een mogelijke opdracht, ook dan kun je ons benaderen. Wij houden ons aan de regels en adviezen van het Genootschap Onze Taal in Den Haag.

Vorig bericht
Deel of onderdeel
Volgend bericht
Mits of tenzij