Als je twee dingen met elkaar vergelijkt, welk voegwoord gebruik je dan? In de spreektaal worden de regels voor het gebruik van als of dan niet per se gevolgd. Maar wat zijn die regels eigenlijk? En kijk ook even naar de onderstaande aanbieding van De Schrijfdokter…
Dan
Het voegwoord dan gebruik je in het geval van een vergrotende trap of na de woorden anders, andere of ander. Kijk maar naar de volgende voorbeelden:
- Hij is kleiner dan zij.
- Michael Jackson scoorde meer hits dan zijn broers en zussen.
- Met zijn nieuwe kapsel zag hij er heel anders uit dan zijn tweelingbroer.
- Ik kreeg een ander boek voor mijn verjaardag dan ik had gevraagd.
Als
Als gebruik je in vergelijkingen waarin even … of (net) zo … staan:
- Charles is net zo slim als zijn vader.
- Charles is even slim als zijn vader.
- Een ristretto is dubbel zo sterk als een kopje espresso.2
Aanbieding van De Schrijfdokter – Clickable e-book met eenvoudige uitleg over de 150 meest voorkomende taalproblemen in het Nederlands
Dan of als – ezelsbruggetje
Als spreektaal is het in bepaalde gebieden in Nederland de normaalste zaak van de wereld om als te gebruiken bij de vergrotende trap. Toch zijn de meeste mensen het erover eens dat bijvoorbeeld kleiner dan een stuk netter is.
De meesten van ons hebben op school een ezelsbruggetje opgepikt dat bovenstaande regels versimpelt: is er sprake van ongelijkheid, dan krijg je dan. Heb je te maken met gelijkheid, dan krijg je als. Dit kan echter ook fouten opleveren. Kijk bijvoorbeeld naar de zin Een ristretto is dubbel zo sterk als een kopje espresso. Als je naar de inhoud van de zin kijkt, gaat het om ongelijkheid. Maar doordat er een constructie met zo wordt gebruikt moet je juist als gebruiken.
Hetzelfde zie je terug in zinnen waarin woorden als niet, geen of nooit staan die zorgen voor inhoudelijke ongelijkheid. En toch moet je dan bij bovenstaande formuleringen als gebruiken:
- Geen dier zo groot als de blauwe vinvis.
- Geen dier is groter dan de blauwe vinvis.
- Hij gedroeg zich op het werk nooit anders dan bij zijn vrienden.
- Maaike is niet even sportief als haar zus.
Bij vragen over spelling en grammatica mag je altijd De Schrijfdokter raadplegen. Dat kan ook voor het aanvragen van een offerte. Wij hanteren altijd de regels en richtlijnen van het Genootschap Onze Taal in Den Haag.
