Vroegtijdig of voortijdig

Stel, je gaat op reis naar een mooi land, maar als je daar bent blijkt dat het eigenlijk helemaal niet zo mooi en leuk is als je dacht. Als je dan naar huis komt, ben je dan vroegtijdig of voortijdig vertrokken?

Zoals zo vaak is het goede antwoord op deze vraag voornamelijk afhankelijk van de precieze betekenis. Zowel vroegtijdig als voortijdig betekenen dat iets te vroeg is gebeurd. Het onderscheid wordt bepaald door de reden dat het te vroeg was. Het onderscheid is subtiel en de termen kunnen door elkaar worden gebruikt, maar onderscheid is er zeker.

 

Aanbieding van De Schrijfdokter –  Clickable e-book met eenvoudige uitleg over de 150 meest voorkomende taalproblemen in het Nederlands

Bedoeling

In het voorbeeld met de reis is er een specifiek moment waarop je gepland had terug te gaan. Je hebt je terugvlucht bijvoorbeeld geboekt op een bepaalde datum. Door de omstandigheden besluit je echter om het eerder te doen. In dat geval gebruik je voortijdig. Hetzelfde geldt voor situaties waarin iets eerder gebeurt dan je zou willen, bijvoorbeeld als iemand voortijdig komt te overlijden door een ongeluk.

Verwachting

In veel gevallen is er niet zo’n specifiek moment, maar had je iets anders verwacht. Zoiets is bijvoorbeeld aan de hand wanneer er bij iemand bij toeval een ziekte wordt ontdekt doordat diegene voor iets heel anders naar de dokter ging. Dat noem je een vroegtijdige diagnose, omdat het de ‘verwachting’ was dat het pas ontdekt zou worden wanneer de klachten zouden ontstaan. Kortom, of het nou vroegtijdig of voortijdig is, het hangt af van wat je precies bedoelt!

De correctoren van De Schrijfdokter volgen altijd de richtlijnen en adviezen van het Genootschap Onze Taal in Den Haag. Deze organisatie is wat betreft de spelling en grammatica van het Nederlands bepalend en leidend.

 

Vorig bericht
Voltooid deelwoord
Volgend bericht
Geslacht bedrijfsnamen