Die vaas staat midden in de kamer. Of is het die vaas staat middenin de kamer? Of: de plant staat bovenop de kast. Of is het: de plant staat boven op de kast. Hoe gaan we om met het aan elkaar schrijven van een voorzetsel en een ander voorzetsel of bijwoord dat ervoor staat?
Los van elkaar
Je schrijft de twee woorden los van elkaar in twee gevallen: er volgt een zelfstandig naamwoord (midden in de kamer, achter in de doos, boven op de vloer) of er volgt een persoonlijk voornaamwoord (mijn kussen lag boven op me). Je ziet hier dat het eerste voorzetsel iets zegt over het tweede voorzetsel. In deze gevallen kun je het eerste voorzetsel zelfs weglaten. Dat heeft geen effect op de grammatica van de zin.
Aanbieding van De Schrijfdokter – Clickable e-book met eenvoudige uitleg over de 150 meest voorkomende taalproblemen in het Nederlands
Aan elkaar
Is bovenstaande bewering niet van toepassing, dan worden beide woorden aan elkaar geschreven:
- Het boek lag onderop
- Sara zat er middenin
- Achterin staat mijn artikel
Hetzelfde geldt voor combinaties met het voorzetsel aan als achteraan, bovenaan en vooraan. Deze combinaties zijn theoretisch gezien opgebouwd uit twee delen, maar worden als één geheel beschouwd. Zij worden dus ook aan elkaar geschreven als er een zelfstandig naamwoord of persoonlijk voornaamwoord volgt. Want als je het eerste deel zou weglaten, zou er een incorrecte zin ontstaan:
- Lucas stond vooraan bij het podium
- Bovenaan de brief had zij een hartje getekend
Beide mogelijkheden
Toch zijn er genoeg situaties te bedenken waarin beide opties mogelijk zijn. Zo kun je zowel zeggen dat de klant bovenaan de trap stond te wachten als boven aan de trap. Al zie je ook in deze zinnen dat er een klein verschil in betekenis zit.
Bovendien zie je dat het los schrijven van bepaalde combinaties ook dubbelzinnigheden kan veroorzaken. Kijk eens naar de zin: Mijn dagboek lag boven in mijn kledingkast. Dit kan betekenen dat het dagboek boven ligt en dan specifiek in de kast, maar ook dat het dagboek helemaal op de hoogste plank in de kast ligt. Wordt de tweede optie bedoeld, zou je kunnen kiezen voor bovenin in mijn kledingkast. Dan verdwijnt de dubbelzinnigheid.
Mocht je nog vragen hebben over de schrijfwijze van bovenop of boven op, stel ze gerust. Ook voor het aanvragen van een offerte kun je De Schrijfdokter benaderen. Wij volgen altijd de richtlijnen en adviezen van het Genootschap Onze Taal in Den Haag.
