Voor velen is wat en dat een vaak terugkomend struikelblok. Wat is correct in de zin: “Is er iets wat / dat ik moet doen?” Eigenlijk zijn beide varianten correct. Maar dat wil niet zeggen dat er geen verschil is. We leggen je het verschil uit.
Wat en dat – wanneer gebruik ik wat?
Als we de zin erbij pakken die we in de eerste zin noemden – Is er iets wat / dat ik moet doen? – is het correct om wat te schrijven. Het woordje wat wordt doorgaans gebruikt als men iets ondefinieerbaar wil duiden, iets in dit geval. In deze zin wordt namelijk niet duidelijk wat er gedaan moet worden.
Wat en dat – wanneer gebruik ik dat?
Op het moment dat wél duidelijk is wat er gedaan moet worden, is het gebruik van dat beter. We zien dat terug in de volgende zin: Onze rondreis in Azië was het mooiste dat we ooit hebben gedaan. Aangezien je hier spreekt over iets heel specifieks – de rondreis in Azië – is het gebruikelijk om het woord dat te schrijven.
Aanbieding van De Schrijfdokter – Clickable e-book met eenvoudige uitleg over de 150 meest voorkomende taalproblemen in het Nederlands
Wanneer alleen wat?
We lazen hierboven al dat het gebruik van wat betrekking heeft op iets dat ondefinieerbaar is. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor een lange zin, waarbij niet helemaal duidelijk is wat er wordt bedoeld. Dat zie je terug in de volgende voorbeeldzin: Het voetbalteam presteerde slecht en verloor veel van zijn wedstrijden, wat leidde tot directe degradatie.
Wanneer alleen dat?
Er is één regel waarbij alleen het woord dat kan worden gebruikt. Dat is wanneer men verwijst naar een het-woord. Dat is goed terug te zien in de volgende zin: Ik vraag Eric het boek aan mij te geven dat ik gisteren nog voor mijn verjaardag kreeg.
Wil je graag een antwoord op je taalvragen? Benader dan gerust De Schrijfdokter. Ook voor een offerte mag je ons raadplegen. Wij hanteren de regels en richtlijnen van het Genootschap Onze Taal in Den Haag.
